Na he Plenum op 24 februari 2015 ben ik naar het fotomuseum geweest. De tentoonstelling van Jeffrey Silverthorne & Mathieu Pernot.
Beide fotografen spreken me zeer aan door manier van werken – manier van fotograferen en manier van kijken naar de wereld.
◊ Jeffrey Silverthorne – The Precision of Silence
◊ Mathieu Pernot – La Traversée
LOUWES VERSUS MEIJERS
Annaleen Louwes en Frederik Salomon Meijers
18 februari t/m 27 juni 2010
Het Dolhuys: Schotersingel 2, Haarlem
De psychiater Frederik Salomon Meijers (1868 – 1953) had op het moment dat hij zijn ‘onrustige patiënte’ portretteerde niet kunnen vermoeden dat zijn foto ruim honderd jaar later het onderwerp van een tentoonstelling zou worden. Nu hangen zijn historische foto’s zij aan zij met hedendaagse portretten van fotografe Annaleen Louwes (1959).
Louwes werd op uitnodiging van Het Dolhuys gevraagd haar eigen werk te koppelen aan het beeldarchief van het museum voor psychiatrie. Tijdens haar zoektocht stuitte ze op een collectie van bijna vijfhonderd foto’s die Meijers maakte in zijn tijd als chef de clinique van het Amsterdamse Wilhelmina Gasthuis. De fotografe maakte een selectie van beelden en legde deze naast portretten uit haar eigen oeuvre. De ietwat misleidende titel Louwes versus Meijers toont in plaats van verschillen, juist veel overeenkomsten. Overeenkomsten die vooral zichtbaar zijn in de lichaamshouding en expressie van de modellen. Bedrukte gezichten en priemende blikken, zowel Louwes als Meijers wisten deze te vangen op zo’n manier dat het lijkt alsof er geen wereld buiten de fotograaf en de geportretteerde meer bestond.
Waarin Louwes en Meijers wél duidelijk verschillen is de intentie waarmee ze hun modellen vastgelegd hebben. Waar Meijers zijn portretten aanwendde voor medische categorisering, is bij Louwes iedere vorm van rangschikking juist taboe. Haar modellen zijn zowel psychiatrisch patiënten, delinquenten als ‘gewone’ mensen. In haar portretten valt niet af te lezen wie normaal is of niet. Louwes probeert juist de fragiliteit van de mens te vatten, ongeacht de maatschappelijke stempel die hij heeft meegekregen. In haar ogen is iedereen kwetsbaar.
Deze observatie zet je ook gelijk aan het denken: kun je aan iemands uiterlijk zien of hij abnormaal is of niet? In Meijers tijd dachten ze daar wel zo over. Men probeerde overeenkomsten in gelaatstrekken of lichaamshouding bij patiënten te ontdekken. Gespannen ledematen, gebalde vuisten en vijandige blikken vormden onderzoeksmateriaal voor de psychiatrische beroepsgroep aan het begin van de twintigste eeuw. Hoewel we daar nu met verbazing naar terugkijken, zit het classificeren nog altijd ingebakken in ons systeem. Dagelijks worden we nog geconfronteerd met de behoefte een stempel te drukken op alles wat afwijkt van de norm.
Hoewel voor medische doeleinden gemaakt, ogen Meijers foto’s allerminst amateuristisch. De psychiater ving zijn modellen met een zuiverheid waarmee hij haast de ziel van de geportretteerde leek te vangen. Louwes’ oeuvre kent eenzelfde scherpte en indringendheid. Toch is het niet die uiterlijke overeenkomst die de tentoonstelling Louwes versus Meijers zo intrigerend maakt. Het is juist het besef dat classificaties als ‘normaal’ of ‘gestoord’ er niet langer toe doen. Een boodschap die Het Dolhuys standaard als rode draad door haar tentoonstellingsprogramma weeft. De ingreep van Louwes maakt het in één oogopslag zichtbaar.
The test was designed in the 20th century by the Hungarian psychiatrist Leopold Szondi. The aim was to explore the deepest repressed impulses of a person on the basis of sympathy or aversion caused by the specific photos of psychopaths. The test is based on the general notion that the characteristics that bother us in others are those that caused aversion to ourselves at an early stage of our life and that’s why we repress them.
Here are some psychology terms you need to know before starting the test: Repression: According to the psychoanalytic concept, this is the most important psychological defense mechanism we have. Its most important function is to transfer thoughts and desires we are uncomfortable with to our unconscious. Denial: It is a mental process by which we absolutely refuse our deepest impulses (ie things we want), adopting the exact opposite pattern of the desired behavior. Sublimation: the process of transfer of our repressed choices, states or behaviors to the ones that are socially acceptable or useful, such as artistic activities, hobbies, professional choices, harmless little habits etc.
Instructions Look at the portraits of these eight people and choose the one you would never want to meet at night in the dark, because his or her appearance causes disgust and fear in you. Then read the interpretation that corresponds to the number of the portrait you chose.
IMPORTANT: please don’t misunderstand the results of the test, which don’t imply that you have a kind of mental disorder, since the test was designed to make an assumption about the possible repressed impulses of each type of personality in accordance with the psychoanalysis theory. The original test included 6 sets of 8 portraits of people, each of whom had been classified as homosexual, a sadist, an epileptic, an hysteric, a katatonic, a schizophrenic, a depressive and a maniac. Here is a minor version of the test, which includes only one set of portraits, since it is very difficult to provide the full version of it with all the possible interpretations in one blog post.
You picked The Epileptic portrait.
When we talk about personality disorders associated with brain disease, damage and dysfunction, some of the diagnostic features can be impulsiveness, irritability, the outbursts of anger and aggression. If this stout gentleman with a round head caused revulsion and fear in you, it is likely that early in your childhood, you repressed some of such feelings and behaviors of anger and impulsiveness to your subconscious.
Today, it is most likely that you are a kind and peaceful person. Being meek and friendly, you give the impression of a responsible and self-controlled person. You are stable in your feelings and easily bond with people, ideas and objects.
Marrie Bot kiest vaak sociaal- maatschappelijke thema’s waarop een taboe rust. Zij onderzoekt en fotografeert haar onderwerpen langdurig en diepgravend voordat zij ze er mee naar buiten treedt. Zij geniet bekendheid door haar boeken Miserere, de grote boetebedevaarten in Europa (1984), Bezwaard Bestaan, over verstandelijk gehandicapten (1988) en Een Laatste Groet, uitvaart- en rouwrituelen in multicultureel Nederland (1998).
Een van de eerste die foto’s maakte waarop gehandicapten staan afgebeeld.
(Goudhurst, 1809 – Londen 21 juni 1886) was een Brits psychiater en fotograaf.
Diamond was de zoon van een chirurg. Hij studeerde medicijnen aan de Royal College of Surgeons en voerde vervolgens een artsenpraktijk in de Londense wijk Soho. In 1932 onderscheidde hij zich daar met zijn werk tijdens een cholera-epidemie. Later specialiseerde hij zich in het Bethlehem Hospital in de psychiatrie. Van 1848 tot 1858 was hij hoofd van de vrouwenafdeling van het ‘Surrey County Asylum’, een krankzinnigeninrichting te Surrey. Vervolgens opende hij een privé-inrichting voor vrouwelijke psychiatrische patiënten in de Londense wijk Twickenham.
Diamond is tegenwoordig nog vooral bekend door de serie van minstens 55 portretten die hij tussen 1848 en 1858 maakte van zijn vrouwelijke patiënten in de inrichting te Surrey. In een toespraak voor de Royal Society of Medicine betoogde hij dat de foto’s konden dienen bij de behandeling en diagnose. De Londense professor in de medicijnen John Connoly kreeg toestemming van hem om de foto’s te gebruiken bij een opstellenreeks over ‘The Physiognomy of Insanity’ (1858).
Diamond beschouwde zijn foto’s waarschijnlijk op de eerste plaats als klinische documenten, maar lijkt als fanatiek amateurfotograaf toch ook artistieke aspiraties te hebben gehad, onder andere te beoordelen naar de belichting en de aandacht voor de achtergrond. Veel portretten uit de serie doen ook enigszins theatraal aan doordat afgebeelde patiënten attributen vasthouden of kleding dragen die iets zeggen over hun aandoening. Zo is er een patiënte gekleed als Shakespeares Ophelia, een andere vrouw draagt een crucifix en lijkt door een hemels licht te worden beschenen. Diamond bewoog zich ook in kunstenaarskringen en maakte ook foto-stillevens. Hij exposeerde tijdens de eerste fototentoonstelling van de Royal Society of Arts in 1852. Ook schreef hij diverse artikelen over fotografie en stimuleerde hij jonge fotografen, onder wieHenry Peach Robinson.
Diamond overleed in 1886 in Twickenham, Londen. Zijn werk is onder andere te zien in het het Twickenham Museum, het Metropolitan Museum of Art in New York City en het J. Paul Getty Museum in Los Angeles.
Tanzania
Dar Es Salaam
Nine of the 12 members of the Albino Revolution Cultural Troupe (ARCT). They’re all albinos. It was created in 2000 by artist Tito David Ntanga (bottom left). They organise musical and theatre performances at conferences, meetings and cultural events. They have already campaigned around issues like HIV/AIDS and civil rights and are now campaigning against the stigmatisation and killing of albinos. Discrimination against albinos is a serious problem throughout sub-Saharan Africa, but recently in Tanzania albinos have been killed and mutilated, victims of a growing criminal trade in albino body parts fuelled by superstition and greed. Limbs, skin, hair, genitals and blood are believed by witch doctors to bring good luck, and are sold to clients for large sums of money, carrying with them the promise of instant wealth.
Albinism is a genetic condition with a recessive inheritance that causes little or no pigmentation in people’s eyes, skin or hair. Their lack of melanin means albinos have sandy coloured hair, a white chalky skin and light brown or blue eyes. Africa has a higher prevalence of people born with albinism with about one per 3,000 to 5,000 persons, seven times as many as in Europe or the United States. In some parts of southern Africa, their prevalence can be as high as one per 1,000.
Because they have no retinal pigment, albinos are susceptible to the harmful effects of UV radiation exposure from the sun.
This causes lesions in the most sun-exposed parts of the body such as the face, ears, neck and shoulders. Those lesions start with sunburn, blisters and photo-ageing of the skin, and can ultimately cause skin cancer. Life expectancy is as low as 30.
The sun is not the only enemy of African albinos: they also have to face social discrimination. Because they stand out, often the lone white face in a black crowd, they are stigmatised and become outcasts in their society.
Many people across Africa believe albinos have magical powers. In south-eastern Africa the word for albino is ‘sope’, which means something magical inhabited by evil spirits. In the Swahili language albinos are often called ‘zeru’, meaning a ghost-like creature. In 2007 there was a wave of albino killings in Tanzania.
The Tanzanian government is making efforts to ensure that no more killings occur. To end the stigmatisation, President Jakaya Kikwete has announced a crackdown on traditional healers. He also nominated Al-Shaymaa J. Kwegyir to be Tanzania’s first albino Member of Parliament.
In January 2015, the Tanzanian authorities announced that they would be banning witchdoctors in a move to proscribe the practice of harvesting albino body parts for traditional medicine. As a result of a cooperation between the Tanzanian Albinism Society (TAS) and the national police, a number of older murder cases and attacks on albinos will now be revisited and hopefully the perpetrators brought to justice.
Viviane Joakim “Dousha Balit”
Viviane Joakim “Dousha Balit”
Viviane Joakim “Dousha Balit”
Viviane Joakim “Dousha Balit”
De Belgische fotografe Viviane Joakim bezoekt vervallen huis – een psychiatrisch ziekenhuis. De emotionele impact was zo sterk, dat ze besloot om terug te keren. De vergadering van deze bewoners, mannen, vrouwen en kinderen, met de intieme wens hen een tweede leven te geven door middel van fotografie. De duik in de wereld van de mens, “Dousha Balit” – de ziel doet pijn. Het resulteert in een werk van grote bescheidenheid, vreemd aan enige vorm van ellende, met het centrale punt van de mens en zijn waardigheid.
De zuiverheid van het beeld, compositie, kleur en licht onthullen een grote plastice kracht en tonen grote zoetheid. De tentoonstelling presenteert veertig provocerende en boeiende beelden, mannen en vrouwen portretten, jong en oud, die de pose hebben verlaten, in een vergadering.
“Dousha Balit”, een tentoonstelling van een grote gevoeligheid, een bepaald universum dat onmetelijkheid van het menselijke en het alledaagse object kleinheid mengt. Op het einde, gezichten, die blik, reageren en worden herboren. We fluiteren stiekem hun verhaal.
45 kleurenfoto’s gemonteerd op aluminium en ingelijst in zwart gebeitst hout • 19 schaal foto’s van 150 x 100 cm • 26 foto’s Maat 75 x 50 cm
Tim Dirven | the lords of gheja
Tim Dirven | the lords of gheja
Tim Dirven | the lords of gheja
(Dr. Guislain Museum ‘In de Marge’ 2011)
Romania, Jan 2001: The Lords of Gheja.
Gheja, a little village in Transsylvania, Romania. Once upon a time the castle of Gheja was a hunting house of a Hongarian Baron.
Today the castle houses the psychiatric section of the local hospital. All men living here are psychiatric patients, which can mean a lot of different things in Romania, mentally or physically handicapped, tramps, alcoholics, schizophrenics, depressed.
In 1992, when I first visited the institute living conditions were terrible. patient had no clothes, lived in their dirt, the building was falling in pieces, there were not enough beds for everyone, and therapy consisted of heavy drugs.
Eight years later the situation had changed for better. With the help of a small foreign aid-project staff and villagers started to treat patients as human beings.
Renovation of the building had started, therapy projects have started. Patients are involved in little tasks like gardening, cooking and cleaning their rooms.
Hoboken (New Jersey), 26 mei 1895 – 11 oktober 1965
Een Amerikaanse fotografe die vooral bekend is geworden door haar documentaire werk in opdracht van de Farm Security Administration omtrent de gevolgen van de Grote Depressie.
Ze werd geboren als Dorothea Nutzhorn in Hoboken, New Jersey. Op 7-jarige leeftijd kreeg ze polio, een ziekte waar op dat moment geen behandeling voor bestond. Ze hield er een misvormde rechtervoet aan over. Haar vader liet haar en haar moeder in de steek toen ze 12 was, reden voor haar om de achternaam van haar moeder aan te nemen. Na enkele jaren als assistent voor diverse fotografen gewerkt te hebben, opende ze in 1918 in San Francisco een portretstudio, die een succes werd. In 1920 huwde ze met de schilder Maynard Dixon, met wie ze twee zoons kreeg. Begin 1935 kreeg ze een betrekking als fotograaf voor het Amerikaanse overheidsorgaan Resettlement Administration, later geheten Farm Security Administration. Haar opdracht was het vastleggen van de gevolgen van de Depressie op het sterk verarmde Amerikaanse platteland. Een vorm vansociale fotografie. Hierbij werkte ze veel samen met de econoom Paul Schuster Taylor, met wie ze in 1935 huwde, na een scheiding van Dixon.
De door Lange en haar collega’s voor de FSA gemaakte foto’s werden gratis ter beschikking gesteld van Amerikaanse kranten en tijdschriften.
Haar meest bekende foto is die getiteld Migrant Mother uit 1936, waarop Florence Owens Thompson is afgebeeld met twee van haar kinderen. De identiteit van mevrouw Thompson bleef echter onbekend tot 1978.
In de Tweede Wereldoorlog richtte Lange zich, in opdracht van de War Relocation Authority, op het vastleggen van de omstandigheden waaronder Japanse Amerikanen na de aanval op Pearl Harbor werden geïnterneerd. Na de Tweede Wereldoorlog doceerde ze fotografie aan de California School of Fine Arts. Na reeds langere tijd aan diverse ziekten te hebben geleden, overleed ze in 1965 aan slokdarmkanker.
Arnold Abner Newman (New York City, 3 maart 1918 – New York City, 6 juni 2006) was een Amerikaans fotograaf die bekend werd om zijn milieuportretten van artiesten en politici. Hij was ook bekend door zijn voorzichtig samengestelde abstracte beelden van stillevens.
Arnold Newman overleed op 88-jarige leeftijd aan een hartinfarct.
Zoë Verbaeten 